E-book
Το Intuitive Eating Workbook της Evelyn Tribole και της Elyse Resch είναι ένας πρακτικός οδηγός αυτοβελτίωσης που βοηθά στην καλλιέργεια μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό, μακριά από περιοριστικές δίαιτες και ενοχές. Η προσαρμογή του στην ελληνική γλώσσα το καθιστά πιο προσιτό, επιτρέποντας στους αναγνώστες να εφαρμόσουν τις αρχές της διαισθητικής διατροφής με τρόπο που ταιριάζει στις δικές τους ανάγκες και την καθημερινότητά τους.
Το Intuitive Eating Workbook της Evelyn Tribole και της Elyse Resch αποτελεί ένα από τα πιο ολοκληρωμένα εργαλεία για όσους επιθυμούν να βελτιώσουν τη σχέση τους με το φαγητό και το σώμα τους. Μέσα από πρακτικές ασκήσεις, αυτοαξιολογήσεις και επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές, καθοδηγεί τους αναγνώστες στη διαδικασία της απελευθέρωσης από τη νοοτροπία της δίαιτας και της επιστροφής σε μια φυσική, διαισθητική προσέγγιση στη διατροφή.
Η προσαρμογή του βιβλίου στην ελληνική γλώσσα καθιστά το περιεχόμενό του πιο οικείο και εύκολα εφαρμόσιμο στην ελληνική κουλτούρα και τις καθημερινές συνήθειες των αναγνωστών. Οι έννοιες της πείνας, του κορεσμού και της απόλαυσης του φαγητού γίνονται πιο κατανοητές μέσα από έναν επιστημονικά τεκμηριωμένο και πολιτισμικά προσαρμοσμένα λόγο, βοηθώντας τον αναγνώστη να αποσαφηνίζει λεπτές έννοιες και βαθιές συνδέσεις.
Αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο αυτοβελτίωσης για όσους επιθυμούν να αποδεσμευτούν από αυστηρούς κανόνες διατροφής και να αποκτήσουν μια βιώσιμη και υγιή σχέση με το σώμα τους, στηριζόμενοι στη σοφία του οργανισμού τους. Οι επεξηγήσεις, οι πρακτικές ασκήσεις και η καθοδήγηση πάνω στη φιλοσοφία της διαισθητικής διατροφής, μετεφρασμένες στην ελληνική γλώσσα, έχουν σκοπό να υποστηρίξουν, να ξεδιαλύνουν απορίες, να αναδείξουν μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς και με ευγενικό τρόπο να οδηγήσουν μέσω της γνήσιας αμφισβήτησης στην αλλαγή των καταχρηστικών διατροφικών συνηθειών και στην ανάδειξη των υγιεινών προτύπων διατροφής που στόχο έχουν την ανεπιτήδευτη και αυθεντική υγεία, τόσο της ψυχής όσο και του σώματος.
Ο καθένας μπορεί να το αξιοποιήσει με τον δικό του ρυθμό, στον δικό του χρόνο, επιλέγοντας τα σημεία που θεωρεί ότι έχει αδυναμίες ή επαναλαμβάνοντας εκείνα που τον δυσκολεύουν, αναλαμβάνοντας πλήρως την ευθύνη της πορείας του με οδηγό τις καθοδηγήσεις του βιβλίου αντί για τη φυσική παρουσία του ειδικού.
E-book
Το Intuitive Eating Workbook της Evelyn Tribole και της Elyse Resch είναι ένας πρακτικός οδηγός αυτοβελτίωσ ης που βοηθά στην καλλιέργεια μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό, μακριά από περιοριστικές δίαιτες και ενοχές. Η προσαρμογή του στην ελληνική γλώσσα το καθιστά πιο προσιτό, επιτρέποντας στους αναγνώστες να εφαρμόσουν τις αρχές της διαισθητικής διατροφής με τρόπο που ταιριάζει στις δικές τους ανάγκες και την καθημερινότητά τους.
Το Intuitive Eating Workbook της Evelyn Tribole και της Elyse Resch αποτελεί ένα από τα πιο ολοκληρωμένα εργαλεία για όσους επιθυμούν να βελτιώσουν τη σχέση τους με το φαγητό και το σώμα τους. Μέσα από πρακτικές ασκήσεις, αυτοαξιολογήσεις και επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές, καθοδηγεί τους αναγνώστες στη διαδικασία της απελευθέρωσης από τη νοοτροπία της δίαιτας και της επιστροφής σε μια φυσική, διαισθητική προσέγγιση στη διατροφή.
Η προσαρμογή του βιβλίου στην ελληνική γλώσσα καθιστά το περιεχόμενό του πιο οικείο και εύκολα εφαρμόσιμο στην ελληνική κουλτούρα και τις καθημερινές συνήθειες των αναγνωστών. Οι έννοιες της πείνας, του κορεσμού και της απόλαυσης του φαγητού γίνονται πιο κατανοητές μέσα από έναν επιστημονικά τεκμηριωμένο και πολιτισμικά προσαρμοσμένα λόγο, βοηθώντας τον αναγνώστη να αποσαφηνίζει λεπτές έννοιες και βαθιές συνδέσεις.
Αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο αυτοβελτίωσης για όσους επιθυμούν να αποδεσμευτούν από αυστηρούς κανόνες διατροφής και να αποκτήσουν μια βιώσιμη και υγιή σχέση με το σώμα τους, στηριζόμενοι στη σοφία του οργανισμού τους. Οι επεξηγήσεις, οι πρακτικές ασκήσεις και η καθοδήγηση πάνω στη φιλοσοφία της διαισθητικής διατροφής, μετεφρασμένες στην ελληνική γλώσσα, έχουν σκοπό να υποστηρίξουν, να ξεδιαλύνουν απορίες, να αναδείξουν μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς και με ευγενικό τρόπο να οδηγήσουν μέσω της γνήσιας αμφισβήτησης στην αλλαγή των καταχρηστικών διατροφικών συνηθειών και στην ανάδειξη των υγιεινών προτύπων διατροφής που στόχο έχουν την ανεπιτήδευτη και αυθεντική υγεία, τόσο της ψυχής όσο και του σώματος.
Ο καθένας μπορεί να το αξιοποιήσει με τον δικό του ρυθμό, στον δικό του χρόνο, επιλέγοντας τα σημεία που θεωρεί ότι έχει αδυναμίες ή επαναλαμβάνοντας εκείνα που τον δυσκολεύουν, αναλαμβάνοντας πλήρως την ευθύνη της πορείας του με οδηγό τις καθοδηγήσεις του βιβλίου αντί για τη φυσική παρουσία του ειδικού.
Όταν οι γιατροί δεν βλέπουν πέρα από το βάρος
Ο πατέρας μου ήταν μηχανικός. Εργαζόταν χειρωνακτικά για δεκαετίες και πάντα ήταν αδύνατος και δραστήριος. Μετά τη συνταξιοδότησή του, γύρω στα 66, άρχισε να παίρνει βάρος απότομα. Όταν έτρωγε το παραμικρό, ένιωθε έντονο φούσκωμα και δυσφορία, σε σημείο που του κοβόταν η ανάσα. Παραπονέθηκε στον γιατρό του, λέγοντας πως δεν έτρωγε υπερβολικά, αλλά συνέχιζε να παίρνει βάρος. Ο γιατρός δεν μπήκε καν στον κόπο να τον εξετάσει ουσιαστικά. Του είπε απλώς: «Πρέπει να χάσεις βάρος. Να μια δίαιτα. Τα λέμε σε τρεις μήνες».
Τελικά, ο πατέρας μου μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου του αφαίρεσαν σχεδόν 12 κιλά υγρού από την κοιλιά. Διαπιστώθηκε ότι έπασχε από αιμοχρωμάτωση — μια πάθηση όπου το συκώτι δεν μεταβολίζει σωστά τον σίδηρο. Η διάγνωσή της είναι σχετικά εύκολη, μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος. Εφόσον εντοπιστεί έγκαιρα, είναι διαχειρίσιμη και δεν απειλεί τη ζωή.
Καθόσον ήταν αδιάγνωστος επί έναν χρόνο, αναπτύχθηκε ηπατική βλάβη και πέθανε 18 μήνες αργότερα. Πιστεύω πως ο πατέρας μου πέθανε εξαιτίας κακής ιατρικής πρακτικής, αμέλειας και προκατάληψης, εφόσον κανείς δεν έψαξε πίσω από το βάρος. Όμως, δεν μπορούσα να αποδείξω ότι δεν έτρωγε υπερβολικά. Δεν μπόρεσα να βρω ούτε δικηγόρο για να αναλάβει την υπόθεση.
Ζούμε σε μια κοινωνία που πιστεύει ότι όλα είναι θέμα θερμίδων. Αυτών που παίρνουμε κόντρα σε αυτές που καίμε. Ότι το σώμα είναι πάντα «υπό τον έλεγχό μας». Όμως η σχέση ανάμεσα στο βάρος και την υγεία είναι περίπλοκη. Και όταν την απλοποιούμε, οι άνθρωποι πληγώνονται. Και μερικές φορές, πεθαίνουν.
— Ιωάννα, ετών 57, καθηγήτρια κοινωνιολογίας —
Λες και δεν υπάρχει παχύς αθλούμενος
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ήμουν «παχουλή». Παχύ μωρό, παχύ παιδί, παχιά έφηβη και, σήμερα, παχιά ενήλικη. Το να πλοηγείσαι στο ελληνικό σύστημα υγείας με αυτό το σώμα αποτελεί μια διαρκή πρόκληση. Πήγαινα στο γιατρό για κρυολόγημα και μου έλεγε «Πρέπει να κάνεις δίαιτα». Πήγαινα με ωτίτιδα και μου έλεγε «Πρέπει να χάσεις βάρος».
Έχω ύψος 1,70 και ζυγίζω 159 κιλά. Παίζω σε αγωνιστική ομάδα χειροσφαίρισης (handball) ενηλίκων, που απολαμβάνω πολύ. Πηγαίνω με το ποδήλατο στη δουλειά πέντε φορές την εβδομάδα κάνοντας 8 χιλιόμετρα την ημέρα, κολυμπάω, κάνω γιόγκα. Είμαι πολύ συντονισμένη με το σώμα μου και καταλαβαίνω πώς νιώθω.
Πριν από μερικά καλοκαίρια τραυμάτισα το γόνατό μου και πηγαίνοντας στο νοσοκομείο η νοσηλεύτρια, πριν καν με εξετάσει σοβαρά, μου είπε: «Ζυγίζεις 159 κιλά. Αυτό είναι δύσκολο για το σώμα σου». Της είπα ότι ο πόνος ήταν οξύς και επίμονος έμοιαζε σαν κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η απάντηση ήταν η συνήθης: «Πάρε ένα αντιφλεγμονώδες και βάλε πάγο».
Δώδεκα εβδομάδες μετά, αφού επέμενα, έγινε τελικά μαγνητική. Είχα ρήξη μηνίσκου. Ο ορθοπεδικός μου είπε ότι δεν θα με χειρουργήσουν, παρόλο που αυτή είναι η μοναδική θεραπευτική επιλογή. «Τέτοιες επεμβάσεις κάνουμε μόνο σε παιδιά και σε ανθρώπους που αθλούνται τακτικά», μου είπε. Του απάντησα ότι έπαθα τη ρήξη παίζοντας handball. Του περιέγραψα το πρόγραμμά μου, την κίνηση, τη ζωή μου. Μου επανέλαβε: «Ναι, αλλά αυτά τα κάνουμε για αθλητές».
Έχασα όλη τη σεζόν. Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να ξαναπαίξω. Το γόνατό μου δεν έχει επανέλθει. Και νιώθω πως αυτό που με κρατάει έξω από το γήπεδο δεν είναι η ρήξη — είναι το βάρος μου και η εικόνα που οι γιατροί έχουν στο μυαλό τους για το ποιος αξίζει θεραπεία και ποιος όχι.
— Στεφανία, 39 ετών, κοινωνική λειτουργός —
Πώς το διατηρώ — προς το παρόν
Στη ζωή μου είχα τρεις μεγάλες αυξομειώσεις βάρους — πάνω από το 10% του σωματικού μου βάρους. Η πρώτη ήταν στο λύκειο, όταν η μητέρα μου μού είπε πως ήμουν το πιο παχύ κορίτσι στο θεατρικό και ότι έπρεπε να αδυνατίσω. Η δεύτερη ήρθε πριν τον γάμο μου. Η τρίτη ήταν στα 42 μου, όταν για πρώτη φορά στη ζωή μου είχα οριακά αυξημένη χοληστερίνη. Θυμάμαι να κλαίω με λυγμούς και να χτυπάω το μπούτι μου, θυμωμένη για το πόσο παχιά είμαι.Άρχισα να περπατάω. Μετά να τρέχω. Έχασα 30 κιλά. Έγινα φανατική του τρεξίματος και, όσο μπορούσα να τρέχω, το βάρος έμενε σταθερό. Ώσπου το σώμα μου με πρόδωσε. Το πόδι μου πρήζονταν κάθε φορά που έτρεχα και οι αρθρώσεις μου δεν συνεργάζονταν πια. Έτσι άρχισα να ψάχνω. Και τότε κατάλαβα: Ό,τι ήξερα για τις δίαιτες και την απώλεια βάρους... ήταν ένα ψέμα. Έμαθα ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων (3%) διατηρεί την απώλεια βάρους πάνω από πέντε χρόνια — και ακόμα κι αυτοί, μόλις το 10% του αρχικού τους βάρους. Όταν το συνειδητοποίησα, ένιωσα σαν να κατέρρευσε όλη η αφήγηση που μου είχαν δώσει. Για μένα αυτό δεν ήταν τίποτα.Αυτό που τελικά κάνω για να διατηρώ την απώλεια λειτουργεί για μένα, αλλά δεν θέλω να παρουσιαστεί σαν παράδειγμα ή λύση. Τρώω 1.180 θερμίδες την ημέρα και πάντα έχω έναν διαρκή θερμιδομετρητή στο μυαλό μου. Επιτρέπω στον εαυτό μου 200 θερμίδες τη μέρα από υδατάνθρακες που βασίζονται σε δημητριακά και κρατάω 200 για ένα ποτήρι κρασί το βράδυ. Και μετά γυμνάζομαι «like a fat b****». Φοράω γιλέκο με βάρη και βαράκια στους αστραγάλους, που προσθέτουν συνολικά 13-14 κιλά. Βάζω ένα βίντεο γυμναστικής και το κάνω δύο φορές. Ταυτόχρονα βλέπω ειδήσεις — και για να καταφέρω να το αντέχω και για να νιώθω ότι κάνω και κάτι άλλο στη ζωή μου πέρα από το να χάνω βάρος. Γιατί αυτό δεν είναι «τρόπος ζωής», είναι δουλειά. Η συντήρηση του βάρους απαιτεί πολύ χώρο στο μυαλό μου — όχι όσο στην αρχή, αλλά ακόμα σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχει το «εκούσιο» κομμάτι της, όπου περιλαμβάνει όλο το ψάξιμο, το διάβασμα, την οργάνωση και το «ακούσιο» που συνθέτουν οι παρεμβατικές σκέψεις, οι εμμονές, οι ενοχές. Αυτή τη στιγμή κάνω το «τρελό» πρόγραμμα γυμναστικής μου πάνω σε μαλακό χαλί, αποφεύγοντας να γυρνάω τους αστραγάλους μου. Ξέρω πως κάποια στιγμή δε θα μπορώ να κάνω αυτές τις ασκήσεις. Ίσως, τότε, να στραφώ στην υδρογυμναστική, κάνοντας κάτι που να αντιστοιχεί σε αυτό που κάνω τώρα. Είμαι σίγουρη ότι θα καταλήξω η πιο «ζαρωμένη» γυναίκα στο νερό και μπορεί, παρόλα αυτά, να ξαναπάρω βάρος. Αλλά ένα πράγμα ξέρω με σιγουριά: Δεν θέλω ποτέ να με παρουσιάσουν σαν παράδειγμα που κάνει τους παχύσαρκους ανθρώπους να νιώθουν άσχημα. Τίποτα δεν με φοβίζει περισσότερο από αυτό.
— Ντίνα, 55 ετών, εργαζόμενη σε ΜΚΟ—
Σε ανάρρωση από τις δίαιτες
Το σώμα μου άρχισε να αναπτύσσεται νωρίς — γύρω στα 11. Από τότε ένιωθα πως ξεχώριζα, πως «περίσσευα». Η οικογένειά μου έκανε συνεχώς πειράγματα, τραγουδώντας μου «Να κι η Μαριγώ, πού 'χει ένα ποπό, πωπω!». Έτσι έγινα υπερ-συνειδητοποιημένη με το σώμα μου, πριν προλάβω καν να καταλάβω τι σημαίνουν αυτά. Στα 12 ήταν η πρώτη φορά που άλλαξα τον τρόπο που έτρωγα, για να χάσω βάρος. Οι γονείς μου έκρυβαν τα «παχυντικά» τρόφιμα — τα μπισκότα, το παγωτό — κι έτσι άρχισα να τρώω κρυφά. Για τα επόμενα 20 χρόνια έκανα υπερφαγικά επεισόδια, πάντα στα κρυφά.Στα 14 αγόρασα το πρώτο μου βιβλίο διατροφής. Άρχισα να γυμνάζομαι, να αποφεύγω τα λιπαρά, να μετράω θερμίδες, να μασάω συνεχώς τσίχλα. Περπατούσα συνέχεια. Αν καθόμουν, ένιωθα ότι χάνω χρόνο — ότι δεν καίω θερμίδες. Αυτή η υπερκινητικότητα έχει μείνει μέχρι σήμερα. Εντελώς ασυνείδητα.Στα 19 μου, ήμουν πιο αδύνατη από ποτέ, για τα δικά μου δεδομένα. Ήταν όμως μια περίοδος που έκανα χρήση ουσιών. Περιόριζα το φαγητό, είχα εμμονή με τη διατροφή και παρότι «είχα πετύχει το σώμα», ήμουν απόλυτα δυστυχισμένη. Ένιωθα άβολα στο ίδιο μου το δέρμα. Στα 21 σταμάτησα τις ουσίες και σταδιακά άρχισα να παίρνω βάρος. Για δέκα χρόνια, μπαινόβγαινα σε διαιτητικά προγράμματα. Περιορισμός, έντονη άσκηση, απώλεια κιλών, μικρή περίοδος συντήρησης — και μετά, η αναπόφευκτη επαναπρόσληψη. Κάθε φορά, με περισσότερο βάρος απ’ ό,τι πριν. Το σώμα μου άρχισε να σταθεροποιείται σε μεγαλύτερο βάρος κάθε φορά. Δεν ήταν έλλειψη θέλησης. Ήταν η αντίδρασή του στην κακομεταχείριση. Στα 31, ο άντρας μου είχε ένα σοβαρό ατύχημα και παραλίγο να χάσει το πόδι του. Μέσα σε λίγους μήνες, πήρα 14 κιλά. Και τότε, κάτι μέσα μου «έσπασε». Ήμουν κουρασμένη. Εξαντλημένη από το να μισώ το σώμα μου. Από την αιώνια μάχη. Από το να προσπαθώ να φτιάξω κάτι που δεν ήταν ποτέ λάθος. Και κάπου εκεί, ήρθε η συνειδητοποίηση: «Δεν υπάρχει τίποτα λάθος με μένα. Αυτό είναι που κάνει το σώμα σου όταν προσπαθείς διαρκώς να το ελέγξεις».
— Μαρία, 36 ετών, εργαζόμενη σε περιβαλλοντική ΜΚΟ—
Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα
Η σχέση μου με τις δίαιτες ξεκίνησε όταν ήμουν μόλις 11. Από τότε, πέρασα μέσα από έναν ατέρμονο κύκλο απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους.Όταν μετακόμισα για σπουδές στην Αθήνα, ήμουν στο πιο υψηλό βάρος που είχα ποτέ. Έτσι, άρχισα να τρώω λιγότερο και να περπατάω πολύ. Έχασα βάρος και τα κομπλιμέντα δεν σταματούσαν. Αυτό με παρακινούσε να συνεχίσω. Μείωσα κι άλλο τις θερμίδες, περπατούσα 5-6 χιλιόμετρα την ημέρα και περνούσα ώρες στο γυμναστήριο.Το σώμα μου όμως άρχισε να διαμαρτύρεται. Ζαλάδες, αδυναμία, άγχος. Μίλησα τότε με ένα διαιτολόγο για την «επιθυμία μου να χάσω βάρος».Είχα ήδη χάσει 30 κιλά, αλλά το βάρος μου, σύμφωνα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI), θεωρούνταν ακόμα «υψηλό». Δεν με ρώτησε ποτέ πόσο γρήγορα τα έχασα, πώς ένιωθα, τι έτρωγα. Μου έδωσε έναν στόχο, ένα ενδεικτικό διαιτολόγιο και μου ζήτησε να την επισκέπτομαι εβδομαδιαία για ζύγισμα και «παρακολούθηση». Εκεί ξεκίνησε η κατρακύλα. Άρχισα να προκαλώ εμετούς. Μετά από λίγο καιρό, έκανα κατάχρηση καθαρτικών. Και κάθε εβδομάδα, η ζυγαριά έδειχνε μείωση. Ήμουν υπό «ιατρική παρακολούθηση» και όλοι με ενθάρρυναν να συνεχίσω. Μέσα σε 11 μήνες, έχασα περίπου 68 κιλά. Και μετά… άρχισα να λιποθυμώ, χωρίς καμία προειδοποίηση. Έκανα καρδιογράφημα. Η διάγνωση: αρρυθμία. Χρειάστηκε να νοσηλευτώ επειγόντως. Δυσκολεύτηκα όμως να με αναλάβουν ως άτομο με διατροφική διαταραχή, επειδή, σύμφωνα με το BMI δε θεωρούμουν «αρκετά αδύνατη».Από τότε έχουν περάσει σχεδόν έξι χρόνια. Είμαι σε ανάρρωση. Όχι επειδή έφτασα σε κάποιο ιδανικό σώμα, αλλά επειδή κατάλαβα ότι η δίαιτα δεν ήταν θεραπεία. Ήταν η αρρώστια.
— Γιώτα, 36 ετών, εικαστικός —
Φόρεσα σορτς αυτό το καλοκαίρι
Η πρώτη φορά που ένιωσα συνειδητά ντροπή για το σώμα μου ήταν στην τρίτη γυμνασίου. Κάποιος έκανε ένα σχόλιο για το πόσο αδύνατη ήταν η αδερφή μου και πώς θα μπορούσε να γίνει μοντέλο, ενώ για μένα είπαν ότι «τουλάχιστον καθαρίζω καλά το πιάτο μου». Δεν μπήκα σε δίαιτα τότε, αλλά άρχισα να γυμνάζομαι μόνη μου, σιωπηλά στο δωμάτιό μου. Δεν το έκανα για την υγεία μου — το έκανα για να «μικρύνω».Η πρώτη δίαιτα ήρθε στα 31. Μέσα σε τρεις μήνες έχασα 11 κιλά. Όλοι μου έλεγαν πόσο υπέροχη φαίνομαι. Αυτό με «τάιζε», με ενίσχυε. Αλλά φυσικά, ξαναπήρα τα κιλά πίσω. Όταν έμενα στο Καρπενήσι, άρχισα να τρέχω σε κάτι πανέμορφους ορεινούς δρόμους. Μια μέρα πέρασε ένα αυτοκίνητο με φοιτητές, και ένας φώναξε: «Συνέχισε να τρέχεις, χοντρούλα, έχεις δρόμο ακόμα!» Θυμάμαι σταμάτησα και γέλασα, γιατί εκείνο το διάστημα γυμναζόμουν συστηματικά. Τη δεύτερη φορά που πήγα σε διαιτολόγο, δεν είχα τα ίδια αποτελέσματα. Το βάρος μου δεν έπεφτε, δεν είχα την ίδια πειθαρχία. Συνήθιζα να μετράω θερμίδες και να τρώω υγιεινά, αλλά με το που εμφανίζονταν σουβλάκι μπροστά μου, το έτρωγα αμέσως. Δεν υπήρχε μέση λύση. Ή όλα καλά ή όλα χάλια. Είχα χάσει την ισορροπία μου. Άρχισα να δουλεύω σε μαγαζί με βιολογικά προϊόντα και να τρώω πραγματικό, φυσικό φαγητό. Χωρίς να μετράω θερμίδες, έχασα 9 κιλά τον πρώτο χρόνο. Αλλά μόλις κάποιος μού είπε πόσο είχα αδυνατίσει, ένιωσα πίεση να συνεχίσω να χάνω. Άρχισα ξανά να μετράω θερμίδες και το βάρος επανήλθε σχεδόν αυτόματα. Το χειρότερο από την άποψη της υγιεινής, είναι ότι όταν ακολουθούσα το πρόγραμμα διατροφής των έτοιμων διαιτητικών γευμάτων, έτρωγα πολύ περισσότερα «σκουπίδια» από ότι όταν δε μετρούσα καν θερμίδες μόνο και μόνο για να πιάσω τις χαμηλότερες δυνατές. Έχω πάρει χάπια, έχω δοκιμάσει ακραίες δίαιτες και κάποια στιγμή σκέφτηκα: «Γιατί το κάνω όλο αυτό; Γιατί καταναλώνω τόσο χρόνο;». Μπήκα στο Tumblr, άρχισα να ακολουθώ ελληνικά και ξένα προφίλ που πρόβαλαν τη θετική εικόνα σώματος. Είναι απίστευτο το πώς, όταν αλλάξεις αυτά που βλέπεις καθημερινά — και πάψεις να βλέπεις μόνο τις ίδιες αδύνατες influencers — χαλαρώνει η πίεση πάνω σου. Ακόμα παλεύω καθημερινά. Κάποιες μέρες νιώθω υπέροχα. Κάποιες δεν θέλω να με κοιτάξει κανείς. Αλλά φόρεσα σορτς αυτό το καλοκαίρι. Δεν το είχα κάνει εδώ και χρόνια. Και ένιωσα υπέροχα.
— Αλίκη, 31 ετών, υπάλληλος σε κατάστημα βιολογικών προϊόντων —
Μαθαίνοντας να ζω με το φαγητό
Αγαπάω το φαγητό. Κάθε είδους. Λατρεύω τα φρούτα, τη σοκολάτα και γενικά οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς. Δυστυχώς, δεν αγαπώ πάντα αυτό που κάνει στο σώμα μου. Θα έλεγα ότι το σώμα μου είναι μέσο, ίσως λίγο πιο γεμάτο. Ο γιατρός μου όμως λέει ότι είμαι υπέρβαρη και ότι πρέπει να χάσω γύρω στα 10 κιλά.Δεν είναι ότι δεν το έχω προσπαθήσει. Υπήρξα ένα αδύνατο παιδάκι, αλλά πάντα πίστευα ότι ήμουν χοντρή. Κι έτσι ξεκίνησα δίαιτες. Κοιτούσα τη μητέρα μου, την οποία αγαπώ, αλλά είναι καθηγήτρια γυμναστικής και είχε πάντα το ίδιο βάρος από τα 15 της. Έβλεπα πόσο περήφανη ήταν για την αδερφή μου, που ήταν πολύ λεπτή και γυμνασμένη.Στη δευτέρα λυκείου ήθελα να δείχνω όμορφη για την τελική παράσταση του χορού. Οπότε σταμάτησα να τρώω. Είπα στη μαμά μου ότι το φαγητό μού φέρνει ναυτία — και σε ένα βαθμό ήταν αλήθεια. Ένιωθα άρρωστη με αυτό που «έκανε» το φαγητό στο σώμα μου. Το πιο τραγικό είναι ότι, παρόλο που ήμουν χλωμή και είχα μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια, ο κόσμος μου έλεγε πόσο καλά δείχνω. Και αυτό με έκανε να νιώθω όμορφα. Έμοιαζα άρρωστη, αλλά επειδή έτσι μοιάζουν τα μοντέλα που βλέπουμε παντού, αυτό θεωρούνταν «όμορφο». Το βρίσκω αηδιαστικό. Όταν, τελικά, αποφάσισα ότι χρειάζομαι φαγητό, άρχισα να τρώω ανεξέλεγκτα. Έτρωγα, έτρωγα, έτρωγα και τελικά κατέληξα 10 κιλά βαρύτερη από ότι είχα ξεκινήσει. Σήμερα είμαι λίγο πιο γεμάτη, αλλά τις περισσότερες μέρες νιώθω αυτοπεποίθηση. Ο σύντροφός μου λατρεύει το σώμα μου, κι εγώ το ίδιο. Δεν είναι το σώμα που «πρέπει» να έχει μια γυναίκα σύμφωνα με τα πρότυπα που μας πλασάρουν, αλλά είναι το δικό μου. Και το σέβομαι. Το μόνο που εύχομαι είναι να μπορούσαν περισσότερα κορίτσια να νιώσουν το ίδιο.
— Κλεοπάτρα, 35 ετών, προσωπικό διοίκησης σε πανεπιστήμιο —
Ο γιατρός πίστευε ότι λέω ψέματα
Η πρώτη μου δίαιτα ήταν στα 11, μαζί με τη θεία μου, γεγονός που το έκανε να φαίνεται απόλυτα φυσιολογικό. Στα επόμενα 25 χρόνια, έχασα και ξαναπήρα δεκάδες κιλά. Για ένα διάστημα έβγαινα με έναν άντρα «κολλημένο» με τη διατροφή. Πάντα δοκίμαζε κάποια καινούρια διατροφική μόδα — διαλειμματική νηστεία, διατροφή χωρίς γλουτένη, κετογονική δίαιτα — και με τραβούσε κι εμένα σε όλα αυτά.Το βάρος μου ανεβοκατέβαινε ανάμεσα στα 55 και τα 115 κιλά. Και είμαι μόλις 1,57. Κάποια στιγμή άρχισα να βλέπω μια γιατρό που ήταν απόλυτα επικεντρωμένη στο ότι έπρεπε να χάσω βάρος. Μου μιλούσε για επιλογές, με ενθάρρυνε, αλλά όταν της είπα ότι ακολουθώ όσα λέει και δεν χάνω, δεν με πίστεψε. Δοκίμασα να μειώσω θερμίδες, να γυμνάζομαι καθημερινά, αλλά φαίνεται πως το σώμα μου απλώς είχε φτάσει στα όριά του. Η γιατρός όμως ήταν πεπεισμένη ότι έλεγα ψέματα. Για εκείνη, το γεγονός ότι δεν έχανα βάρος σήμαινε ότι χρειαζόμουν… ψυχοθεραπεία.Έτσι βρήκα μια ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στις διατροφικές συμπεριφορές, η οποία υποστήριζε την προσέγγιση της διαισθητικής διατροφής. Μαζί της άρχισα να χάνω βάρος, να γυμνάζομαι με το δικό μου ρυθμό και έφτασα σε ένα επίπεδο υγείας πρωτόγνωρο για μένα. Έφτασα ξανά γύρω στα 90 κιλά — ναι, είμαι ακόμη «παχιά», αλλά έτσι νιώθω φυσιολογικά. Ίσως αν δεν είχα καταστρέψει τον μεταβολισμό μου, να ήμουν πιο αδύνατη. Ελπίζω να μην ξανακάνω δίαιτα ποτέ. Αλλά μερικές φορές με πιάνει η αμφιβολία: «Κι αν κάνω λάθος; Κι αν δεν είμαι τελικά υγιής;». Είναι δύσκολο να είσαι στην πλευρά της μειοψηφίας όταν όλοι γύρω σου μιλάνε για το πώς να χάσεις κιλά. Και τότε σκέφτομαι ότι: «Όλοι κάποια στιγμή θα πεθαίνουμε». Γιατί το μήνυμα της κοινωνίας είναι ξεκάθαρο: «Αν δεν κάνεις δίαιτα, θα πεθάνεις».
— Αναστασία, 38 ετών, διευθύντρια τραπέζης —
Ο γιατρός δεν με άγγιζε
Ο παιδίατρος και η μητέρα μου είχαν δημιουργήσει μια «συμμαχία» ώστε να με «παρενοχλούν» σαν παιδί. Είχα άσθμα και έπαιρνα κορτιζόνη για χρόνια – ήταν αναμενόμενο να πάρω βάρος. Κι όμως, όλο το αφήγημα ήταν ότι εγώ φταίω, ότι δεν κινούμαι αρκετά. Με έκαναν να νιώθω ντροπή και ενοχές. Θυμάμαι τον παιδίατρο να μου τσιμπάει την κοιλιά δυνατά όταν ήμουν γύρω στα 7. Είχα λίγα κιλά παραπάνω, αλλά δεν ήμουν παχιά. Η μητέρα μου ήταν υπέρβαρη και ζούσε με τον φόβο ότι θα της μοιάσω. Όταν άρχισα να βλέπω ένα παθολόγο στην Αθήνα, είχα ήδη διαγνωστεί με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, μια αυτοάνοση πάθηση. Ο γιατρός καθόταν και μου μιλούσε από την άλλη άκρη του γραφείου. Όταν εμφάνισα μια κύστη κάτω από τη μασχάλη, φοβήθηκα. Πήγα να του τη δείξω και δεν πλησίασε καν να την εξετάσει. Του είπα ότι «Πρέπει να σιγουρευτώ για το τί είναι. Παθαίνω κρίσεις πανικού». Τότε μόνο φόρεσε γάντια και πήρε και χαρτομάντηλα. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι δεν είχε ακούσει ποτέ ούτε την αναπνοή μου, ούτε με είχε αγγίξει ποτέ. Την επόμενη φορά που χρειάστηκα γιατρό, αποφάσισα να αλλάξω τακτική. Πήγαινα, συστηνόμουν και έλεγα ευθέως: «Έχω μια χρόνια πάθηση που χρειάζεται φροντίδα. Έχω μεγάλη εμπειρία από την ιατρική πρακτική που την απασχολεί μόνο το βάρος του σώματος. Κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να είμαι υγιής, άρα θέλω να ξέρω πώς αντιμετωπίζετε ανθρώπους με παραπάνω κιλά». Πολλοί γιατροί αμύνονταν. Άλλοι έλεγαν με τυπικό τόνο: «Είμαι σίγουρος ότι θα συνεργαστούμε καλά». Είχα, όμως, μάθει να διαβάζω πίσω από τις λέξεις. Τους έλεγα: «Ο τρόπος που μου απαντάτε δείχνει ότι δεν νιώθετε άνετα. Αν επιλέξω εσάς και νιώθω έτσι, απλώς δεν θα ξανάρθω». Μετά από τέσσερις προσπάθειες, βρήκα γιατρό που με αντιμετώπισε ισότιμα. Όσο περισσότερο υπερασπίζομαι το δικαίωμά μου να με φροντίζουν χωρίς κριτική και προκατάληψη, τόσο καλύτερη φροντίδα λαμβάνω. Καμιά φορά, χρειάζεται να φωνάξω, να επιμείνω. Δεν θα έπρεπε, αλλά έτσι είναι.
—Κατερίνα, 38 ετών, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Ανθρωπολογία —
Ο άντρας μου μού λέει ότι είμαι όμορφη, αλλά...
Αντιμετωπίζω προβλήματα με την εικόνα του σώματός μου όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Η κλασική στιγμή που χαράχτηκε στη μνήμη μου ήταν όταν ήμουν 11 χρονών και η γιαγιά μου σχολίασε πόσο επίπεδη ήταν η κοιλιά μου. Αυτό το σχόλιο έγινε σημείο αναφοράς μέσα μου.Ξεκίνησα δίαιτες περίπου στα 15 μου χρόνια, σαν έναν τρόπο να δεθώ περισσότερο με τη μητέρα μου. Εκείνη έκανε δίαιτα μια ζωή. Πίστευε ότι ήταν χοντρή, ενώ στην πραγματικότητα ήταν μικροσκοπική. Χαιρόταν όταν της έλεγα ότι θέλω να κάνουμε δίαιτα μαζί.Σήμερα, όταν αποφασίζω να κάνω δίαιτα, μπορώ σχετικά εύκολα να χάσω βάρος. Πριν από δύο χρόνια, έκανα ένα πρόγραμμα διατροφής μιας μεγάλης αλυσίδας κέντρων αδυνατίσματος και έχασα γύρω στα 4-5 κιλά. Αλλά μετά βαρέθηκα, τη σταμάτησα, και όχι μόνο τα ξαναπήρα, αλλά έβαλα και 2-3 κιλά παραπάνω.Όταν δεν κάνω δίαιτα, επιστρέφω σχεδόν στο σημείο που ξεκίνησα. Είμαι 1,65 και ζυγίζω περίπου 77 κιλά. Ο άντρας μου μού λέει συνεχώς πόσο όμορφη με βρίσκει. Αλλά όταν δεν κάνω δίαιτα, με πιάνει ένα τρομερό άγχος επειδή νιώθω ότι δεν έχω κανέναν έλεγχο στο τι τρώω. Μπαίνω σε ένα μοτίβο σκέψης όπου νιώθω «τεμπέλα», σαν να κάνω κάτι λάθος που δεν προσπαθώ. Απ’ την άλλη, ούτε όταν κάνω δίαιτα είμαι πραγματικά χαρούμενη. Απλώς νιώθω μια περίεργη ηθική ικανοποίηση, μια αυτάρκεια, ότι «κάνω κάτι σωστό» επειδή χάνω βάρος.Αυτό που με τρομάζει περισσότερο είναι ότι δεν θέλω η κόρη μου να μεγαλώσει έτσι. Είναι ακόμα μικρή, δεν καταλαβαίνει τίποτα από αυτά — αλλά εγώ τα έζησα. Έβλεπα τη μητέρα μου να φέρεται έτσι στον εαυτό της, και τώρα νιώθω πως το επαναλαμβάνω. Δεν ξέρω πώς να βγω από αυτόν τον φαύλο κύκλο.
— Μαρίνα, 33 ετών, κοινωνική λειτουργός —
Ο χειρότερος εφιάλτης της μητέρας μου
Ήμουν ο χειρότερος εφιάλτης της μητέρας μου. Ο μεγαλύτερός της φόβος ήταν να παχύνει ή να έχει παιδί με παραπανίσια κιλά. Ήταν 1,73 και ζύγιζε 55 κιλά σε όλη της τη ζωή. Σήμερα είναι 94 χρονών και ακόμα, κάθε φορά που βλέπει κάποιον με παραπάνω βάρος, θα πετάξει το σχόλιό της. Τώρα που το σκέφτομαι, δεν είχα πραγματικό πρόβλημα βάρους μέχρι τα 40 μου. Αλλά πάντα ένιωθα άσχημα με το σώμα μου και ένας λόγος ήταν πως ήμουν ψηλή, με μεγάλο σκαρί. Κανείς άλλος στην οικογένειά μου δεν είχε θέμα βάρους. Πήγα πρώτη φορά για πρόγραμμα διατροφής στα 16 μου, σε ένα από αυτά τα γνωστά ελληνικά «κέντρα αδυνατίσματος». Έχασα 9 κιλά, έπιασα τον «στόχο» και έγινα ισόβιο μέλος. Από τότε, μπήκα-βγήκα σε δεκάδες δίαιτες. Ξαναδοκίμασα το ίδιο πρόγραμμα άλλες τρεις ή τέσσερις φορές. Κάθε φορά έχανα, και μετά άρχιζα σιγά-σιγά να ξαναπαίρνω. Στα 40 μου έκανα ένα εξαντλητικό πρόγραμμα υγρής διατροφής μέσω ιδιωτικής κλινικής στην Αθήνα. Για έναν ολόκληρο χρόνο δεν έτρωγα τίποτα στερεό και το λάτρεψα. Δεν είχα καμία σχέση με το φαγητό, καμία επιλογή και αυτό με ανακούφιζε. Αν μπορούσα, θα συνέχιζα έτσι για πάντα. Αλλά δεν γίνεται, δεν είναι βιώσιμο. Έφτασα να φοράω νούμερο 44, κάτι πολύ μικρό για εμένα που είμαι 1,82. Αλλά τελικά έπαθα σοβαρή χολολιθίαση και έχασα τη χοληδόχο κύστη μου. Όταν ξανάρχισα να τρώω κανονικά, έπαιρνα κιλά χωρίς να μπορώ να το σταματήσω. Έτρωγα μόλις 500 θερμίδες τη μέρα για ενάμιση χρόνο και παρ’ όλα αυτά συνέχιζα να παχαίνω. Όταν λένε ότι το αδυνάτισμα είναι θέμα πειθαρχίας και αυτοελέγχου, απλά δεν είναι αλήθεια. Λίγα χρόνια μετά, διαγνώστηκα με καρκίνο και μου αφαίρεσαν τον θυρεοειδή. Πήρα 27 κιλά γιατί μου είχαν χορηγήσει λάθος φαρμακευτική αγωγή. Ένας ομοιοπαθητικός στη Θεσσαλονίκη με έβγαλε από τη γλουτένη και για λίγο αυτό βοήθησε. Έχασα περίπου 23 κιλά, αλλά και πάλι σταδιακά τα ξαναπήρα. Από παιδί άκουγα ότι «Κανείς δεν θα σε θέλει έτσι», «Δε θα παντρευτείς ποτέ με αυτό το σώμα». Έχω κάνει τόση ψυχοθεραπεία πάνω σε αυτό, αλλά η εικόνα που διαμορφώνεται από μικρή ηλικία δε φεύγει εύκολα. Σήμερα, δεν αντέχω να είμαι υπέρβαρη. Δε μου αρέσει η αίσθηση στο σώμα μου. Δουλεύω με πολλούς αθλητές, βλέπω αυτά τα καλοσχηματισμένα σώματα και νιώθω «ελέφαντας». Δεν το σκέφτομαι αυτό για άλλους ανθρώπους με παραπάνω κιλά, μόνο για μένα. Θα έκανα τα πάντα — εκτός από κοκαΐνη — για να χάσω βάρος. Η μητέρα μου κι εγώ τσακωνόμασταν συνεχώς για το σώμα μου. Με σημάδεψε βαθιά. Η αδερφή μου έχει φτάσει στο σημείο να ψάχνει στα ντουλάπια μου, να βρίσκει ένα κουτί μπισκότα και να μου λέει ότι δεν πρέπει καν να το έχω στο σπίτι. Δεν της ζήτησα ποτέ βοήθεια, αλλά ένιωσε ότι είχε το δικαίωμα. Η τελευταία μου προσπάθεια είναι η ύπνωση. Ο υπνωτιστής κάνει τρεις συνεδρίες και τέλος. Νιώθω υπέροχα. Τρώω μόνο πρωτεΐνη και λαχανικά. Καθόλου υδατάνθρακες, ψωμιά, ρύζια, δημητριακά. Ούτε ζύγισμα, ούτε διάβασμα ετικετών. Ο στόχος είναι να λειτουργείς από το υποσυνείδητο. Ελπίζω να μπορέσω να συνεχίσω έτσι για το υπόλοιπο της ζωής μου.
— Άννα, 58 ετών, θεραπεύτρια μασάζ —
Η πιο σκληρή μορφή κριτικής
Πρώτη φορά κατάλαβα ότι «είμαι χοντρή» στο νηπιαγωγείο, όταν άγνωστα μου παιδιά άρχισαν να με αποκαλούν έτσι. Στη διάρκεια της ζωής μου, υπήρξα «φυσιολογικού» βάρους τρεις φορές — πάντα με ακραίες δίαιτες. Κάθε φορά που λέω «Ήρθε η ώρα να το ξανακάνω», στην ουσία σπρώχνω τον μεταβολισμό μου ακόμα πιο κάτω και μακροπρόθεσμα, αυτό αποδεικνύεται καταστροφικό. Το πιο τραγικό όμως για μένα είναι ότι πολλές φορές πιάνω τον εαυτό μου να κρίνει άλλους ανθρώπους με σώματα σαν το δικό μου, με τον ίδιο τρόπο που έχουν κρίνει εμένα. Βλέπω έναν άνθρωπο με μεγαλύτερο σώμα και ασυναίσθητα υποθέτω ότι δεν νοιάζεται για την εμφάνισή του, ότι ίσως είναι τεμπέλης ή και... χαμηλής νοημοσύνης. Και ξέρω πολύ καλά πως ακριβώς έτσι έχουν σκεφτεί άλλοι για μένα. Είναι απίστευτο που το κάνω κι εγώ — και μακάρι να μη συνέβαινε. Προσπαθώ συνειδητά να βλέπω τους γύρω μου ως ανθρώπους, ως ψυχές με προσωπικότητα, ανεξαρτήτως του σχήματος ή του μεγέθους του σώματός τους. Ελπίζω περισσότεροι άνθρωποι να μάθουν να το κάνουν αυτό και καλλιεργηθεί τα επόμενα χρόνια. Είναι, όμως, πολύ-πολύ δύσκολο. Η ιδέα ότι υπάρχει ένας «σωστός τρόπος να δείχνεις» είναι τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας — ακόμη και σε εμάς τους ίδιους που δε μοιάζουμε με αυτό το πρότυπο.
— Φωτεινή, 60 ετών, καθηγήτρια πανεπιστημίου —
Δεν έχω αρρώστια
Η μητέρα μου πάσχει από μυϊκή δυστροφία. Είναι μια ασθένεια που καταστρέφει σταδιακά τους μυς και χειροτερεύει με τον καιρό. Η μητέρα μου θα φύγει κάποια στιγμή από τη ζωή με μυαλό κοφτερό σαν ξυράφι, αλλά με σώμα που διαλύεται, μύες που ατροφούν και με μια καρδιά που παλεύει ολοένα και περισσότερο να αντλήσει το αίμα. Έχει χάσει τη χρήση των ποδιών της και οι περιοχές στο στήθος και τα χέρια της έχουν ατροφήσει σε τέτοιο βαθμό που η καρδιά της έχει μετατοπιστεί. Η μητέρα μου έχει αρρώστια. Εγώ είμαι παχουλή. Έχω ένα μεγάλο, όμορφο σώμα που κάνει όλα όσα του ζητάω και γι’ αυτό νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη. Θα ήμουν αχάριστη αν δεν καταλάβαινα πόσα μπορεί να κάνει το σώμα μου σε σύγκριση με της μητέρας μου κι ακόμη πιο ασυνείδητη αν δεν αναγνώριζα πόσο προνομιακό είναι αυτό. Δεν έχω αρρώστια! Υπάρχει τεράστια σύγχυση όταν ο κόσμος μιλά για «μέγεθος σώματος» και «υγεία». Το να αποκαλεί κάποιος το σχήμα του σώματός μου «ασθένεια» — όταν γνωρίζω τι πραγματικά κάνει μια ασθένεια στο σώμα, στο μυαλό και στην οικογένεια — είναι κάτι που με βγάζει εκτός εαυτού. Και όχι επειδή ντρέπομαι, ούτε για τη μητέρα μου, ούτε για την αναπηρία ή την ασθένεια, αλλά γιατί η σύγκριση αυτή αγγίζει μια πολύ ευαίσθητη χορδή. Το πιο δύσκολο είναι ότι και η ίδια μου η μητέρα τα μπερδεύει. Όταν ήταν καλά — ή μάλλον, όταν ήταν σωματικά λειτουργική — είχε το ίδιο ύψος με μένα και ήταν το «πρότυπο» του πώς έπρεπε να μοιάζουν οι γυναίκες στην οικογένειά μας. Μέχρι και σήμερα, παρότι είναι σχεδόν καθηλωμένη στο σπίτι, δεν μπορεί να περπατήσει χωρίς βοήθεια και με τόσα άλλα προβλήματα υγείας, συνεχίζει να κάνει δίαιτα. Πιστεύει πως ακόμη κι ένα φούσκωμα στην κοιλιά είναι κάτι που «πρέπει να πολεμήσει», έστω και αν ο κοινωνικός της κύκλος περιορίζεται πλέον σε έναν άνθρωπο — τον εαυτό της. Όπως πολλές μητέρες, ήταν κι εκείνη το πρότυπο αποδοχής — ή καλύτερα, μη αποδοχής — του σώματος όσο μεγάλωνα. Έκανε ό,τι μπορούσε με τα εργαλεία που είχε. Ήθελε να με προστατεύσει. Να με «προλάβει» από τα σχόλια και τη ντροπή. Και έτσι με δίδαξε να κάνω δίαιτα, να στοχεύω στο αδύνατο σώμα, να ασκώ κριτική και να απορρίπτω οτιδήποτε δεν το πλησίαζε. Σήμερα, καπνίζει συνεχώς, πίνει, απομονώνεται και — όπως μπορεί κάποιος να υποθέσει — έχει σοβαρές κρίσεις κατάθλιψης και άγχους. Πιστεύω ότι η ασθένειά της παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό. Για μένα, από την άλλη πλευρά, η σωστή ξεκούραση, η θρέψη, ο ευγενικός εσωτερικός διάλογος και η συνειδητή απόλαυση της κίνησης είναι απαραίτητα για να διατηρώ την αυτοπεποίθησή μου, την ψυχική μου ισορροπία και την ευτυχία. Κέρδισα τόσα πολλά στη ζωή μου όταν έμαθα για την ποικιλομορφία των μεγεθών, την αξία του να συμμετέχεις σε ευγενικούς παρά σε αυτοκριτικούς μονολόγους. Έχω υπάρξει στο ίδιο μέρος που βρίσκεται τώρα η μητέρα μου — παγιδευμένη σε κατάθλιψη και αποστροφή του εαυτού, μόνο που τότε εγώ το βίωνα εξαιτίας του βάρους μου, γιατί είχα μάθει ότι «Αν είσαι παχύς, είσαι και άρρωστος». Κι είναι παράξενο να το βλέπεις τώρα απ’ έξω και να παρατηρείς την υποκρισία. Οι ίδιοι άνθρωποι που περιμένουν από εμένα να νιώθω ενοχή, να απορρίπτω τον εαυτό μου, να κάνω ασταμάτητες δίαιτες για να «διορθώσω» το σώμα μου, είναι αυτοί που πέφτουν από πάνω με κατανόηση και ευγένεια στη μητέρα μου, όταν κάνει ακριβώς τα ίδια. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα αποκαλούσαν το σχήμα του σώματός μου ασθένεια και θα ήθελαν να κάνω αυτές τις αλλαγές, αλλά επειδή η ασθένειά της είναι διαφορετική, οπωσδήποτε, θα πρέπει να δείξει στον εαυτό της συμπόνια.Η μυϊκή δυστροφία αξίζει οίκτο. Το λίπος αξίζει απόρριψη και προσπάθεια αλλαγής. Κι όμως, εγώ δεν προσπαθώ να αλλάξω το σώμα μου και είμαι υγιής. Εκείνη προσπαθεί συνεχώς και δεν είναι υγιής. Αυτό από μόνο του είναι βαθιά άδικο. Και το ότι δεν μπορεί να δει πώς η αυτοσυμπόνια και η φροντίδα άλλαξαν τη ζωή μου — και αρνείται να τις εφαρμόσει στη δική της — είναι απλώς μια σκληρή αλήθεια. Κι όμως, θα συνεχίσω να της μιλάω. Στη μητέρα που πιστεύει ότι κάνω λάθος. Που πιστεύει πως το σώμα μου είναι λάθος. Που δεν μπορεί να δεχτεί ότι μπορώ και θέλω να το αγαπώ. Θα συνεχίσω να προσπαθώ να της δείξω πώς να αγαπήσει το σώμα που στάθηκε δίπλα της σε κάθε της βήμα — ακόμα κι αν σήμερα δεν μπορεί πια να περπατήσει. Γιατί αν δεν το κάνω εγώ… δεν θα το κάνει κανείς.
— Ξένια, 36 ετών, σύμβουλος επιχειρήσεων —
Η διαισθητική διατροφή
Η μητέρα μου ήταν διαρκώς σε δίαιτα. Το ίδιο και η γιαγιά μου, από την πλευρά της μητέρας μου. Όλες οι γυναίκες εκείνης της πλευράς της οικογένειας ήταν μονίμως σε μια δίαιτα. Η αδερφή μου κι εγώ μοιάσαμε στη μητέρα μας — κοντή και δυναμική. Δεν ήμουν ποτέ πολύ παχιά, αλλά από μικρή είχα κοιλίτσα και φαρδύτερους γοφούς και μηρούς. Ξεκίνησα δίαιτες στην εφηβεία και μαζί με αυτό, είχα και επεισόδια υπερφαγίας, ως αποτέλεσμα της στέρησης. Ακόμα κι όταν έχανα βάρος, το μυαλό μου ήταν κολλημένο στους μηρούς μου. Ήμουν πεπεισμένη πως ευθύνονταν για όλα τα άσχημα που μου συνέβαιναν.Μετά τις σπουδές μου, δούλεψα στο πλευρό ενός θεραπευτή διατροφικών διαταραχών κάνοντας παράλληλα έρευνα στο νοσοκομείο. Οι συνάδελφοι πηγαίναμε συχνά για πρωινό και μια μέρα με ρώτησαν: «Γιατί χρησιμοποιείς μαργαρίνη;». Και τότε μπήκα σε ένα νέο επίπεδο επίγνωσης της συμπεριφοράς μου, εφόσον διεπίστωσα ότι δεν ήξερα να τους απαντήσω. Εκεί γνώρισα τα βιβλία της Geneen Roth και ειδικά το Breaking Free from Emotional Eating. Μπορεί να μην είναι πολύ γνωστή στην Ελλάδα, αλλά εκείνη την περίοδο τα λόγια της ήταν επανάσταση για μένα. Άρχισα να εφαρμόζω τις αρχές της διαισθητικής διατροφής στην πράξη. Άρχισα να τρώω φαγητά που παλιά ήταν «απαγορευμένα» — ή δεν τα είχαμε καν στο σπίτι. Μια μέρα ήταν κάποιο μπισκότο, μια άλλη μέρα το φυστικοβούτυρο. Δεν άργησε πολύ. Σε μια εβδομάδα περίπου, ήρθε το «κλικ»: «Α, κατάλαβα τώρα». Όταν ακούς το σώμα σου, σου λέει τι χρειάζεται. Το μυστικό είναι η προσοχή. Και είναι μαγικό. Χθες, για παράδειγμα, έτρωγα πατατάκια και ξαφνικά είπα στον εαυτό μου: «Εδώ είμαι καλά». Και όντως σταμάτησα. Δεν το πιστεύω ακόμα ότι μπορώ να σταματήσω να τρώω πατατάκια. Ήταν κάτι που παλιά με «κατάπινε».Βέβαια, δεν είμαι τέλεια στη διαισθητική διατροφή. Οι παλιές συνήθειες δεν φεύγουν εύκολα. Όταν κάνεις δίαιτες για χρόνια, μαθαίνεις ότι νιώθεις αυτοπεποίθηση μόνο όταν χάνεις κιλά, αλλά είναι μια εύθραυστη αυτοπεποίθηση. Μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Για χρόνια είχα στη ντουλάπα μου ρούχα σε τέσσερα-πέντε διαφορετικά νούμερα. Πλέον, εδώ και δέκα χρόνια φοράω το ίδιο νούμερο — ένα σταθερό 48. Και ξέρεις τι; Το να φοράω τα ίδια ρούχα κάθε σεζόν, χωρίς να φοβάμαι τι θα με χωράει και τι όχι, είναι υπέροχο. Ποτέ δεν πίστευα πως θα ήμουν ευτυχισμένη σε αυτό το σώμα, αλλά νιώθω ελεύθερη. Αυτοπεποίθηση. Γαλήνη.Η τελευταία φορά που η μητέρα μου σχολίασε το βάρος μου ήταν πριν από επτά χρόνια. Μου είπε: «Ξέρεις αγάπη μου, δεν θα σου έκανε κακό να χάσεις λίγα κιλά».Και τότε της απάντησα απότομα: «Δεν θα το ξαναέκανα ποτέ αυτό στον εαυτό μου. Και, για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω πια ούτε πώς να το κάνω». Κανείς δεν βγαίνει από τέτοιες συζητήσεις νιώθοντας καλά. Ακόμα και οι γυναίκες που τελικά έχασαν βάρος με δίαιτες, ζουν με την ίδια ευθραυστότητα. Είναι ένας τρόπος που οι γυναίκες μεταξύ τους σχετίζονται με έναν αρνητικό, οδυνηρό τρόπο. Το να προσπαθείς διαρκώς να «χωρέσεις» σε αυτή την κουλτούρα, να είσαι αποδεκτή μέσα από την εξωτερική εικόνα, είναι τελικά κάτι βαθιά επώδυνο.
— Νίκη, 53 ετών, ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στις διαταραχές πρόσληψης τροφής—
Τρώγοντας καλά για την υγεία
Ανέπτυξα ζητήματα με την εικόνα του σώματός μου από πολύ μικρή ηλικία. Είμαι ψηλή — περίπου 1,73 — και όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς μου ήταν πολύ μικρόσωμα. Έτσι, πάντα ξεχώριζα για το σώμα μου. Στην εφηβεία ξεκίνησα δίαιτες και τελικά ανέπτυξα διατροφική διαταραχή. Μου πήρε περίπου 10 χρόνια για να τη ξεπεράσω. Στα μέσα της δεκαετίας των 50, άρχισα να αρρωσταίνω συχνά — έντονη κόπωση, πόνους στις αρθρώσεις και στους μυς. Τελικά διαγνώστηκα με ινομυαλγία. Ανακάλυψα, επίσης, ότι έχω ευαισθησία στη γλουτένη και ότι στο σώμα μου υπήρχε χρόνια φλεγμονή. Πεινούσα συνέχεια, είχα έντονες λιγούρες, και αυτό επηρέαζε το βάρος μου. Είχα πάρει περίπου 12 κιλά πάνω από το «φυσιολογικό» μου βάρος. Όταν όμως εστίασα πραγματικά στη διαχείριση της φλεγμονής και της ευαισθησίας στη γλουτένη, το βάρος μου εξισορροπήθηκε με βάση το σώμα μου και από τότε δεν υπάρχουν αυξομειώσεις. Ο στόχος μου ήταν να νιώσω καλύτερα, να σταματήσει ο πόνος. Δεν ήταν σκόπιμη η απώλεια βάρους. Όταν δουλεύω με γυναίκες (και όχι μόνο), ξεκινάμε με ήπιες, ευέλικτες κατευθύνσεις. Πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει κάθε επαφή με το πώς νιώθει το σώμα τους ανταποκρινόμενο σε διαφορετικά είδη τροφών με διαφορετικούς τρόπους. Προσπαθούμε να αφήσουμε πίσω τη λογική του «Καίω θερμίδες επειδή έφαγα γλυκό», γύρω από τη φυσική δραστηριότητα. Ένα άλλο βασικό θέμα είναι η διαχείριση του στρες, όπου προσπαθούμε πολλές φορές να βοηθήσουμε γυναίκες και άνδρες να συνειδητοποιήσουν ότι η δυσαρέσκεια με το σώμα τους αποτελεί τεράστια πηγή άγχους στην καθημερινότητά τους. Τους καθοδηγούμε να ανακαλύψουν τι μπορούν να κάνουν — σταθερά και ρεαλιστικά — ώστε να νιώθουν καλά και να παραμένουν καλά. Η απώλεια βάρους σπάνια οδηγεί εκεί που νομίζουμε. Αν όμως εστιάσουμε στην υγεία και στο πώς νιώθουμε, τότε πραγματικά μπορούμε να βρούμε κάτι πολύ πιο σταθερό και ουσιαστικό, μακροπρόθεσμα.
— Χριστίνα, 65 ετών, διαιτολόγος σε κέντρο διατροφικής υποστήριξης χωρίς δίαιτες —
Άρχισα να μαθαίνω να αγαπώ το σώμα μου
Η μητέρα μου, με ύψος γύρω στο 1.73, ζύγιζε 67 κιλά ακόμη και την ημέρα που γέννησε τον αδερφό μου. Ο πατέρας μου, από την άλλη, έχει ένα πιο στιβαρό σώμα — βαρύς σκελετός, γερή κατασκευή. Μαντέψτε σε ποιον έμοιασα; Πολύ γρήγορα εσωτερίκευσα το μήνυμα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με το σώμα μου, κάτι δεν πήγαινε καλά και με μένα. Νόμιζα πως, μόλις γίνω 10 χρονών, το σώμα μου θα «τραβήξει» και θα γίνω ψηλή και λεπτή σαν τη μαμά μου. Η μητέρα μου ήταν αυστηρή με το φαγητό — τι επιτρεπόταν και τι όχι. Μερικώς για οικονομικούς λόγους, αλλά και πολύ για να «μείνουμε λεπτοί». Όταν η αδερφή μου πήγαινε να πάρει δεύτερη μερίδα, άκουγε: «Γιατί δεν την κολλάς απευθείας στα οπίσθια σου;». Ωστόσο, ο πατέρας μου ήταν εκείνος που έκανε συνεχώς δίαιτα στο σπίτι. Δίαιτες από περιοδικά υγείας ήταν μόνιμα εκτυπωμένες και κολλημένες στο ψυγείο. Ως νεαρή ενήλικας, θυμάμαι ότι καθόμουν πίσω από μια γυναίκα σε ένα συνέδριο. Μου άρεσε το στυλ της — χαλαρό, δημιουργικό, με ατημέλητα κοντά μαλλιά και χωρίς μακιγιάζ. Κυρίως μου άρεσαν οι έξυπνες ερωτήσεις που έκανε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης. Ξεκινήσαμε να μιλάμε και μου φάνηκε πολύ γοητευτική — υπήρχε κάτι χαρισματικό στον τρόπο που σκεφτόταν. Αργότερα, αφού είχαμε γίνει φίλες, μου αποκάλυψε ότι θεωρούσε τον εαυτό της «χοντρή». Και τότε συνειδητοποίησα ότι το μόνο που είχα προσέξει εγώ, ήταν η γοητευτική της αύρα. Όχι ότι δεν ταίριαζε στο «καλούπι» της συμβατικής ομορφιάς. Και κάπου εκεί γεννήθηκε η σκέψη: «Μήπως το ίδιο ίσχυε και για μένα;». Ναι, ήμουν πιο γεροδεμένη, με σωματότυπο σαν παίκτης του ράγκμπι, όπως μου είχε πει παλιά το αγόρι μου στο σχολείο. Αλλά μήπως δεν είχε τόση σημασία; Μήπως όσοι με έβλεπαν, έβλεπαν πρώτα εμένα — κι όχι αυτό που εγώ θεωρούσα ελάττωμα; Ξεκίνησα, λοιπόν, να δουλεύω πάνω σε αυτό. Αυτό συνέβη πριν 19 χρόνια. Δεν μπορώ να πω ότι τα έχω καταφέρει εντελώς, αλλά σήμερα μοιάζω πολύ περισσότερο στη χαρισματική εκείνη φίλη (με πολύ λιγότερη αρνητική ομιλία εαυτού), απ’ ό,τι στον ανασφαλή, σφιγμένο, ενοχικό εαυτό μου τότε. Αυτή η υπόθεση της αποδοχής, της αγάπης προς τον εαυτό και του να νιώθεις καλά στο σώμα σου, είναι μια διαρκής διαπραγμάτευση. Και υποψιάζομαι πως έτσι είναι για όλους μας.
— Ανδριάνα, 45 ετών, ψυχοθεραπεύτρια —